Waarom juist betrokken professionals risico lopen op langdurig verzuim
Langdurig verzuim door stress en psychische oorzaken komt in alle sectoren voor. Maar in de zorg, het onderwijs en andere mensgerichte beroepen ligt het risico opvallend hoog. Niet ondanks, maar juist vanwege de grote betrokkenheid van de mensen die er werken.
Professionals in deze sectoren zetten zich vaak met volle overtuiging in. Ze voelen zich verantwoordelijk voor de mensen aan wie ze zorg of begeleiding bieden en willen niemand teleurstellen. Het werk is belangrijk, urgent, en raakt aan hun waarden.
Maar die betrokkenheid heeft een keerzijde. En als het dan misgaat, is de klap groot.
Juist mensen met een hoge gevoel van verantwoordelijkheid en loyaliteit zeggen niet snel ‘nee’, pakken extra taken op en zetten zichzelf structureel op de tweede plaats. En lopen daarmee het risico om over hun grenzen heen te gaan. Ze gaan lang door op wilskracht. Soms maanden, soms jaren.
De cijfers bevestigen het beeld
In de zorgsector behoort psychisch verzuim tot de belangrijkste oorzaken van langdurige uitval. De werkdruk is hoog, de emotionele belasting intens, en het verantwoordelijkheidsgevoel groot. Veel zorgprofessionals blijven lang doorgaan, zelfs wanneer ze al signalen van overbelasting ervaren. Het ziekmelden wordt vaak uitgesteld tot het echt niet meer gaat, als alle energie op is en er geen andere optie meer lijkt te zijn.
Doordat mensen zich vaak pas laat durven uitspreken over hun mentale klachten, is het verzuim niet alleen ingrijpend, maar ook langdurig. Het herstel duurt gemiddeld langer dan bij andere vormen van uitval, omdat de grens al lange tijd overschreden was voordat iemand daadwerkelijk stopte met werken. Dit onderstreept het belang van vroegtijdige herkenning en preventieve ondersteuning.
Wat maakt deze groep kwetsbaar?
Een van de belangrijkste risicofactoren bij psychisch verzuim in de zorg is het grote verantwoordelijkheidsgevoel van professionals. Ze voelen zich niet alleen verantwoordelijk voor hun eigen werk, maar ook voor het welzijn van collega’s en vooral voor de cliënten of patiënten die zij begeleiden of verzorgen. Die toewijding maakt het lastig om grenzen aan te geven of hulp te vragen.
Daarbij speelt loyaliteit een grote rol. Veel zorgmedewerkers willen hun collega’s niet extra belasten en voelen zich verplicht om hun taken af te maken, ook als ze daar eigenlijk de energie niet meer voor hebben. Ze zetten hun eigen herstel opzij om de continuïteit van de zorg te waarborgen.
In veel organisaties ontbreekt daarnaast de ruimte voor rust en reflectie. De dagelijkse druk is hoog, en de cultuur is vaak gericht op doen en doorgaan. Tijd nemen om stil te staan bij je mentale belasting past daar niet altijd in, terwijl juist dat essentieel is om overbelasting te voorkomen.
Tot slot heerst er vaak nog steeds een taboe op mentale uitputting. Uitspreken dat het mentaal zwaar is, voelt voor veel mensen als een teken van zwakte. De overtuiging dat je “gewoon door moet” zit diep. Dat maakt het des te moeilijker om op tijd aan te geven dat het niet goed gaat.
Wat kun je als organisatie doen?
-
Maak het normaal om signalen van mentale belasting bespreekbaar te maken.
-
Train leidinggevenden in het herkennen van vroegtijdige signalen.
-
Zorg voor preventieve ondersteuning, zoals coaching of sparringmomenten.
-
Stimuleer een cultuur waarin eigen grenzen bewaken niet wordt gezien als zwakte, maar als professionaliteit.
Download onze whitepaper voor de zorgsector om meer te lezen over mentaal verzuim in de zorgsector.
Whitepaper: Mentaal verzuim in de zorgsector. Oorzaken, gevolgen en oplossingen.